Płyty główne – różnice pomiędzy aktualnie dostępnymi

Zanim przejdziemy do różnic między płytami głównymi to wyjaśnimy czym one są, kto je produkuje i jaka jest ich dostępność.
Czym jest płyta główna?

Płyta główna jest niczym szkielet u człowieka – spaja wszystko w całość. Bez płyty głównej tak właściwie komputer nie istnieje. Dlatego też ważne jest by wybrać odpowiednią płytę główną, która nawet nie tyle co spełni wymagania użytkownika, co nie będzie sprawiać problemu przy użytkowaniu. Nikt nie chce, by po złożeniu komputer dostawał błędy czy też coś po prostu nie działało.
Jacy są producenci płyt głównych?

Aktualnie największymi producentami płyt głównych do komputerów osobistych jest:
– MSI (Micro-Star International)
– ASUS
– Gigabyte
– AsRock

Producenci Ci produkują płyty zarówno pod procesory AMD jak i Intel.
Na co należy przede wszystkim zwracać uwagę przy wyborze płyty głównej ?

Z pewnością podstawową rzeczą jest socket, czyli gniazdo procesora. Przykładowo procesor na gniazdo LGA1151 nie wejdzie na gniazdo LGA1150, pomimo, że gniazda są bardzo podobne. Drugą rzeczą jest chipset. O ile zazwyczaj im wyżej w hierarchii jest chipset tym oferuje użytkownikowi więcej możliwości, ale trzeba tutaj przytoczyć historię z gniazdem LGA1151. Na to gniazdo wchodziły fizycznie wszystkie procesory LGA1151, ale już nie wszystkie działały. Kluczem był tutaj chipset. Procesory 6. i 7. generacji działały na chipsetach do H110, B250, H270 i Z270, natomiast procesory 8. i 9. generacji już nie działały na tych chipsetach. Wprowadziło to spore zamieszanie dla osób niezorientowanych, ale w dalszej części artykułu postaramy się to naprostować. Oczywiście ważną rzeczą jest też producent i tutaj nie ma konkretnej odpowiedzi bowiem wszystko zależy od modelu płyty. Czasami producentowi wyjdzie jedna płyta, a zaraz kolejna będzie już przeciętna czy wręcz słaba. Trzeba dlatego przy zakupie płyty głównej sprawdzać co jest aktualnie polecane, bo bardzo często jest tak, że jedna płyta jest akurat tą „wybijającą się” ponad stawkę.
Jakie sockety mamy aktualnie na rynku?

Aktualnie na rynku konsumenckim mamy dwa sockety: LGA1200 (Intel) i AM4 (AMD). Są też płyty pod procesory HEDT, ale nią nie będziemy się dzisiaj zajmować gdyż osób, które kupują komputery z takimi płytami i procesorami jest mało, a na pewno znacznie mniej niż osób, które kupują zwykłe „stacjonarki”. Wracając jednak do tematu:

Tak to wygląda w przypadku LGA1200. Jak widać jeden socket wspiera dwie serie procesorów, ale nie w pełni – H410 i B460 nie wspierają 11. generacji. W przypadku AM4 robi się bardziej skomplikowanie. AMD kiedy wypuszczało pierwsze procesory na AM4 zapowiedziało, że będzie wspierać swoje płyty przez kilka lat wprzód. Oczywiście nie obyło się bez problemów w związku z tym. Kluczowym problemem były zbyt małe kości pamięci na BIOS, co poskutkowało tym, że by producenci płyt głównych mogli dawać wsparcie do coraz to nowszych procesorów, byli zmuszeni do usuwania wsparcia dla starych. Doprowadziło to do tego, że w przypadku zakupu używanej płyty głównej, płyta ta mogła nie wspierać procesorów, do których domyślnie była przystosowana. Poniższa tabelka odnosi się tylko i wyłącznie do procesorów, które były obsługiwane na premierę płyty:

Warto tutaj zapytać co z 5. generacją – otóż te procesory są na pewno wspierane przez chipsety A520, B550 i X570, ale płyty z tymi chipsetami otrzymały takowe dopiero na premierę procesorów (takie X570 miało premierę pod koniec 2019, a procesory 5. generacji pod koniec 2020). Z innych chipsetami może być różnie i trzeba wszystko sprawdzić na stronie producenta płyty, by po prostu „nie naciąć się”.
A czym różnią się same chipsety?

Chipsety danego socketu różnią się oferowanymi funkcjami. Co to znaczy? Choćby tym, ze przykładowo X570 Oferuje dwa sloty na dyski M.2 z przepustowością do PCI-E X4 Gen 4, a B550 oferuje już tylko jeden taki slot, a drugi jest wolniejszy, bowiem jest on prędkości PCI-E X4 Gen 3. Zmieniają się również ilości portów SATA, portów USB, możliwością łączenia kilku kart graficznych e.t.c. Jest niestety tak dużo zależności pomiędzy chipsetami na płytach z socketem AM4, że tabelka porównująca to wszystko byłaby mało czytelna i też nie zawsze zgodna z prawdą, bowiem np. według standardu chipsetu X470 drugi slot musi być PCI-E X4 Gen 2, ale może też przy okazji oferować wsparcie dla dysków SATA i tutaj słowo klucz – może. Wszystko zależy od widzimisię producenta, który prócz tego co musi dać, to może też dodać coś „od siebie”. Sprawia to, że po prostu nie sposób pokazać wszystkich zależności.

Zobacz także:
Bezpieczeństwo IT w firmie – czytaj więcej
Audyt IT – czytaj więcej
Outsourcing IT Warszawa- czytaj więcej
Monitoring dla firm